SURBISAK BERE 40 URTEKO HISTORIARI BURUZKO ERAKUSKETA IBILTARI BAT ANTOLATU DU BARRUTIZ BARRUTI

SURBISAk 40. urteurrena ospatzen du aurten eta Yohn jauregia aukeratu du erakusketa ibiltariaren aurreneko geralekua izan dadin. Erakusketa hori urte amaierara arte luzatuko da.

Erakusketa arrakastatsua izan da, eta udako hiru hilabeteetan egon da ikusgai Zazpikaleetako, Abandoko eta Santutxuko metro-geltokietan, eta metroko bidaiariek -2 milioi baino gehiago- aukera izan dute hura ikusteko. Orain, Bilboko Berregokipenerako Hirigintza Elkarteak -Bilboko eraikinak, etxebizitzak eta lokalak birgaitzea sustatzen duen udal-sozietateak- auzoetako bizilagunei hurbildu nahi die «40 urte… Bilbo hobetuz» lelopean egin den erakusketa hau, bere historiako mugarri nagusiak berrikusten dituena.

Zehazki, urrian, SURBISAk birgaitutako Yohn jauregian, Zazpikaleetako eraikin enblematiko batean, ikusi ahal izango da, azaroan San Frantziskon eta abenduan Errekalden. Auzo horietako biztanleak kontuan hartuta, 76.000 pertsona baino gehiago izango dira aukera izango dutenak erakusketa ikusteko.

Gaur, Hiri Berroneratzearen Saileko zinegotzi eskuorde eta Surbisaren presidente Jon Bilbaok, Surbisaren zuzendari kudeatzaile Marta Ibarbiarekin batera, erakusketaren xehetasunak eta helburuak aurkeztu ditu, eta SURBISAren historiaren zertzelada nagusiak eta hurrengo erronken berri eman du.

Erakusketak bost argazki panel dauzka, eta, haien bidez, Surbisak atzera begirako bat egiten du, Bilbon han eta hemen sustatu dituen jarduketa nagusietako batzuk gogoratuz, esaterako auzoak lehengoratzea, biziberritzea, birgaitzea, hiri-berroneratzea eta irisgarritasuna.

Mugarri nagusiak

Erakusketaren hasieran SURBISA hirigintzako sozietatea aurkezten da, eta urteetan zehar bere jarduera-eremuak nola zabaldu dituen aztertzen da. Elkartearen lehen helburua Zazpikaleen birgaitze integrala izan zen, 1983an Bizkaiko hiriburuan izandako uholdeek kalte handiak eragin baitzituen auzoan. Hurrengo urteetan, ordea, beste eremu batzuetara ere hedatu zen udal-sozietatearen jarduketa-eremua: 1994an Bilbo Zaharrera zabaldu zen eta 2002an Trenbideko Langileen auzora. 2005ean hasi zen Surbisa hiriko eremu gehiagotan jarduten. Surbisak beste hainbat lekutan esku hartu du, hala nola Artatzu Bekoan (2005), Otxarkoagan (2008), Zorrotzaurren (2009), Gurutze auzoan eta Salazar Jeneralaren eraikin multzoan (2010), Olabeagan (2013), Iralan (2015), Zazpilandan (2016), eta Uretamendin eta Uribarrin (2023).

Sortu zenetik, SURBISAk -bere laguntza, kudeaketa eta lankidetzarekin-, birgaikuntza pribatuko jarduketak sustatu ditu eraikin, etxebizitza eta merkataritza-lokaletan, ia 318 milioi eurora iritsi direnak. Kopuru horretatik 87,8 milioi euro inguru Surbisak kudeatutako laguntza ekonomikoetatik datoz. Horietatik, 54 milioi euro funts propioei dagozkie eta gainerakoak Eusko Jaurlaritzaren laguntzei. Azken horiek Surbisaren bidez kudeatzen dira, leihatila bakar gisa.

Horri esker, Surbisak Bilboko eraikin guztien % 22 birgaitzeko lanak kudeatu ditu. Zehazki, 2.552 eraikin, 18.051 etxebizitza eta 58.697 egoiliar izan dira onuradun, eta hiriko barruti gehienetan jardun du. 2036. urteari begira, helburua da Etxebizitzaren Itun Sozialarekin bat egitea eta 55.000 etxebizitza birgaitzen laguntzea, hau da, etxebizitzen parkearen heren bat.

Jon Bilbaoren hitzetan, “40 urte hauetan, Surbisaren helburua hirigintzako arazoak eta egoera sozioekonomiko kaltebera dituzten auzo eta eremuen birgaitze integrala izan da, eta erreferentzia bihurtu da eraikin, etxebizitza eta lokaletan obra pribatuen sustatzaile eta babesle gisa, haietan bizigarritasuna, irisgarritasuna eta energia-efizientzia bultzatuz nagusiki”.

Irisgarritasuna

Erakusketak, halaber, urte hauetan SURBISAk eraikinen birgaitze integrala zelan bultzatu duen eta zaharberritzeko programa espezifikoak zelan sustatu dituen erakusten du. Gainera, Surbisak sustatzen duen birgaitze-ereduan energia-efizientziako neurriak ere sartzen dira, eta irisgarritasuna bermatzeko neurriak eta igogailuak ipintzea ere bideratzen du.2024tik, Surbisak bere gain hartu du irisgarritasuna sustatzea eta hiriko bizitegi-eraikin pribatuen egitura sendotzea. Esku-hartze horiekin helburua da irisgarritasun unibertsaleko baldintzak betetzen ez dituzten edo igogailurik ez duten etxebizitza ugarietan igogailua jartzea. Esanguratsua da 3 solairu baino gehiagoko (beheko solairua barne) eraikinen % 24k ez duela igogailurik, kontuan izanik, gainera, horietatik erdia baino gehiago eremu zaurgarrian daudela.  Beste jarduera batzuek, halaber, energia-kontsumoa eta CO2-emisioak murrizteari begira daude, Bilboko adinekoen etxebizitzetan bizigarritasuna eta irisgarritasuna hobetzea ahaztu gabe. Gainera, merkataritzako lokalak hobetzea ere sustatu du, bere eskumeneko hiri-inguruneak suspertuz.

Belaunaldien arteko bizikidetza

SURBISAk Gaztetu Etxea izeneko programa pilotu bat jarri zuen abian iaz, belaunaldien arteko bizikidetza sustatzeko. Programa horretan, gutxiegi erabilitako etxebizitzak dituzten adinekoek laguntza jasotzen dute beren etxea birgaitzeko eta mantentze-lanetarako, eta, horren truke, logela bat partekatzen dute gazte batekin, ostatu merkea eta kalitatezkoa bilatzen duena. Izan ere, kalkulatzen da Bilbon biztanleriaren % 24 65 urtetik gorako pertsonak direla, kasu askotan bakarrik bizi direnak; programa horrek egoera horri aurre egiten lagun diezaiokeela uste da.

Programak jakin-mina piztu du parte-hartu zezaketenen artean, eta, azkenean, 3 adinekok eman zuten izena; ostatu-eskariak, ordea, 632 izan ziren 3 logela horietarako. Hiru bizikidetza-kontratu sinatu ziren.

Jon Bilbaok azpimarratu duenez, «zenbakien atzean pertsonak daude, eta horiek dira garrantzitsuenak. Beti jardun izan dugu bertoko biztanleengandik hurbil, eta batez ere egoera ahulean dauden familiei lagundu diegu. Gure funtsezko helburua da mundu guztiak aukera izan dezan bizitegi-eraikinak birgaitzeko beharrezkoak diren obrak egiteko eta etxea konfort-maila egokian jartzeko, eta inor ez dadin egon behartuta bere etxea uztera obrei aurre egiteko laguntza edo baliabide nahikorik ez duelako, pertsonak ala auzo-elkarteak izan» gehitu du.

Datozen 40 urteetarako erronkak

Jon Bilbao jabetzen da oraindik asko dagoela egiteko, hala nola auzo periferikoak eraldatzea, non pertsonek, oro har, baliabide gutxiago dituzten eta eraikinak kalitate gutxiagokoak diren, eta auzoaren eraberritze osoa egitea: irisgarritasuna, energia-eraginkortasun handiagoa, EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) betetzea eta 2050ean zero isuriko eraikinak izatea, espazioak berriro naturalizatzea, etab.

Hiriko eraikinen parkea oso zahartua dago eta alde handiak daude batzuetatik besteetara. Izan ere, eraikinen % 50ek baino gehiagok 75 urte baino gehiago dituzte, eta horiek birgaitzeko, askotan, dirua aurretik eman behar izaten da, eta komunitate askok ez dauka horretarako baliabiderik. Aldiz, horretarako aurrerakinak, bermeak eta leihatila bakarrak behar dira, bai eta lankidetza publiko-pribatu estua ere.

Surbisarentzat funtsezkoa da erronka horietan arreta jartzea, hau da, jende orok aukera izan dezala bizitegi-eraikinak birgaitzeko beharrezkoak diren obrak egiteko eta etxea konfort-maila egokian jartzeko, eta inor ez dadin egon behartuta bere etxea uztera obrei aurre egiteko laguntza edo baliabide nahikorik ez duelako, pertsonak ala auzo-elkarteak izan.